Sumak Ekşili Etli Sarma

Yaprak sarmasının mutfaklarımızdaki yeri özeldir. Yörelere göre farklı içler kullanılır, farklı sarma şekilleri uygulanır. Hepsi birbirinden lezzetli olur ve soframızda baş köşeye yerleşir. Yıllar önce seyrettiğim bir dizide Roma İmparatoru ahçısına kızıyordu, asma yapraklarının içine bir şeyler koyup yemek niyetine önüne getiriyor diye. Bizim içinse özel bir yemektir ve özel olmaya devam edecektir.

Tarifini vereceğim sarma annemin etli sarması ile bir arkadaşımdan öğrendiğim sumak ekşisinin harmanlanmış hali. Sumak ekşisini özellikle etli sarmada çok seviyorum, kendine has ekşisi sarmanın lezzetini arttırıyor.

Malzemeler:

500 gram salamura asma yaprağı (ölçüleri salamura yaprağa göre verdim. Taze yaprak kullanıldığında, yaprak hafif çekeceği için iç harcının artırılması gerekecektir.)

250 gram kıyma

2 büyük boy kuru soğan

1 su bardağı pirinç

1/2 çay bardağı sıvı yağ (kıyma yağlı ise yağ eklemeye gerek yok)

2 çorba kaşığı domates salçası veya biber-domates karışık salça

1/2 şer demet maydanoz, dereotu

2 çorba kaşığı kırık sumak tohumu (pul sumak değil) ve 1 çay bardağı su

1 çay kaşığı karabiber

1'er tatlı kaşığı kimyon, kuru kekik, kuru nane

Tuz

Yapılışı:

Kırık sumak tohumları bir kaba konur, üzerine 1 çay bardağı su eklenir. Diğer hazırlıklar tamamlanana kadar bekletilir.

Salamura yapraklar tuzunu salması için bir gece önceden suya konmuşsa kaynayan suya demet demet atılarak 2-2,5 dakika  (taze yaprağa göre biraz daha fazla tutmak gerekiyor) kaynatılır. Soğuması için beklenir.

Önceki akşamdan suya koyarak tuzunu gidermemişsem söyle bir yöntem uyguluyorum. Salamura suyunu iyice süzdürdükten sonra yaprakları sıcağa dayanıklı bir kaba koyuyorum. Üzerini kaplayacak kadar kaynatılmış su ekliyorum ve bekliyorum. Çaydanlığa tekrar su koyup kaynamaya bırakıyorum. Su kaynamaya başlayınca, yaprakların suyunu süzüp yeniden kaynamış suyu ekliyorum. Bu işlemi üç kez tekrarladığımda yaprakların tuzu giderilmiş olduğu gibi, yaprakları kaynatma işlemine de gerek kalmıyor.

Yapraklar soğurken iç hazırlanır. Pirinç yıkanır suyu süzülür. Soğan çok ince çentilerek doğranır. Yeşillikler ince olarak kıyılır.

Islatılmış sumak bir çay süzgecinden geçirilir. Elde edilen yaklaşık 1 çay bardağı miktarındaki ekşi su, sarma harcına eklenir. Kıyma, baharatlar, salça ve gerek duyuluyorsa yağ da eklenir. Son olarak yapraklardan bir parça tadılarak, yapraktaki tuz miktarını da dikkate alarak kafi miktarda tuz konur. Harç iyice karıştırılarak kıymanın suyu ve baharatları emmesi sağlanır.

Harç yapraklara klasik usulde sarılır. Etli sarmalar zeytinyağlı sarmalara göre biraz daha kalın yapılır.

Etli sarmalar yalancıya göre daha kolay pişmesine rağmen ben yine de taze yaprak sarmasında anlattığım gibi annemden öğrendiğim şekilde dikey olarak tencereye yerleştiriyorum. Bu şekilde yerleştirildiğinde tencere boyutunun iyi ayarlanmasını ve eğer boşluk kalırsa patatesle doldurulması gerektiğini hatırlatırım.

Eskiden kıyma alındığında, kasaplar kıyma etinin çıkarıldığı kemikleri de küçük küçük parçalayarak kıymayla birlikte verirlerdi. Şimdi böyle bir uygulama yok, en azından bizim buralarda.

Annem mutlaka düzgün kemik parçalarını tencerenin dibine yayar, sarmaları üzerine dizerdi. Bir kaç parça kemiği de en üste kapama yapraklarının üzerine koyardı . Sarmalar kemik suyunda pişmiş olurdu. 

Ben tencerenin dibine yaprak saplarını koymak yerine (çünkü tuz miktarını artırıyor ve sumak koyduğum için sapların ekşiliğine de ihtiyaç kalmadığından) ayıkladığım maydanoz dereotu saplarını güzelce yıkayıp tencerenin dibine seriyorum. Yırtık yapraklar varsa sapların üzerine de bir sıra yaprak seriyorum, bu kez yapraklarımda hiç yırtık yoktu ve düzgün yaprakları dibe sermeye kıyamadım.

Sarmalar tencereye dizildikten sonra yarım çay bardağı su eklenir. Sarmaların üzeri bir sıra yaprakla kapatılır. İç kapak olarak daynıklı bir porselen tabak yerleştirilir. Tencerenin kapağı da kapatıldıktan sonra buhar çıkana kadar orta ateşte, ardından kısık ateşte yaklaşık 40 dakika pişirilir. Pişme tamamlanmadan suyu bitecek olursa yarım çay bardağı kadar sıcak su ilave edilir.

Pişme sırasında sarmaya konan su miktarını az veriyorum. Ama sarmanın suyunu da yemeyi sevenler daha fazla su ekleyebilirler.

Afiyet Olsun.